Συζητήσεις με φίλους - Sally Rooney

Είναι  ένα από τα βιβλία που προσπάθησα πολύ για να το τελειώσω. Ένα από τα βιβλία που δε θα μου κέντριζαν το ενδιαφέρον να τα διαβάσω, αν δεν ήταν το βιβλίο του μήνα στη λέσχη ανάγνωσης στην οποία συμμετέχω. Ένα βιβλίο 350 σελίδων που μου πήρε 15 μέρες για να το τελειώσω.

Η Φράνσις είναι 21 ετών, ποιήτρια, κολλητή και πρώην ζευγάρι με την Μπόμπι. Μαζί δίνουν performance ποίησης, μέχρι που τις ανακαλύπτει η 37χρονη Μελίσσα, κριτικός λογοτεχνίας και τις καλλεί σπίτι της. Η Φράνσις και ο άντρας της Μελίσσα, ο Νικ, 32χρονος ηθοποιός, εμφανίσιμος και καταθλιπτικός, ερωτεύονται. Η Φράνσις και η Μπόμπι έρχονται αντιμέτωπη με τον χλιδάτο κόσμο της Μελίσσα και του Νικ σε μια πλούσια έπαυλη στη Γαλλία, όπου κάνουν όλοι μαζί διακοπές και βλέπουμε πως ξετυλίγεται ο παράνομος δεσμός της Φράνσις και του Νικ.

Η Φράνσις έχει έναν πατέρα αλκοολικό, μια μητέρα με την οποία διατηρεί μια χλυαρή σχέση, χωρίς εμπιστοσύνη, νιώθει μόνη και ανασφαλής, δεν ξέρει ποια είναι, προσπαθεί να προσδιορίσει τον εαυτό της μέσα από το πως καθρεφτίζεται στους άλλους, αλλά είναι και οι γύρω της ανασφαλείς, οπότε μπλέκεται σε ένα κουβάρι σκέψεων, αυτοαμφισβήτησης, σωματικού και ψυχικού πόνου που φτάνει ως τον αυτοτραυματισμό.

Ο έρωτάς της με το Νικ μοιάζει σαν έναν έρωτα καταδικασμένο, όχι μόνο λόγω του ότι ο Νικ είναι παντρεμένος με τη Μελίσσα, αλλά και γιατί είναι και οι 2 τους βαθιά τραυματισμένοι και ανασφαλείς, που όμως αρνούνται να το δουλέψουν, φοβούνται να αγαπηθούν σε βάθος και απλά αποσύρονται. 

Αυτό που με ενόχλησε περισσότερο στο βιβλίο είναι η γλώσσα. Είναι άτεχνη, επίπεδη, καθόλου δουλεμένη. Μοιάζει η συγγραφέας να αδιαφορεί συστηματικά να δώσει στην αφήγησή της ρυθμό, επίπεδα και εντάσεις. Οι χαρακτήρες είναι μάλλον αδιάφοροι και επιφανειακοί, χωρίς επαφή με το συναίσθημά τους, χωρίς επαφή με τη ζωή γενικότερα, ενώ το ότι έκανε το Νικ καταθλιπτικό που έχει νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική και τη Φράνσις να αυτοτραυματίζεται, είναι σαν μια προσπάθεια να δώσει στο μυθιστόρημά της τα "πιασάρικα" νοσήματα της εποχής. Τα emails που παραθέτει σε μια καθημερινή γλώσσα και πάλι δε με έπεισαν, ενώ οι διάλογοι Φράνσις- Νικ μοιάζουν αφύσικοι. 

Απορώ με το οπισθόφυλλο του βιβλίο, στο οποίο χαρακτηρίζεται ως ο νέος Τρούμαν Καπότε.

Κάποιοι άλλοι- Ιάκωβος Αλυφαντάκης

Ένας άντρας πέφτει νεκρός από τον ουρανό στην ταράτσα του σπιτιού του Βαγγέλη και της Μάρως στο Γκντανσκ, στην Πολωνία. Οικονομικοί μετανάστες, λίγα χρόνια παντρεμένοι, μετακόμισαν πρόσφατα εκεί. Η Μάρω είναι γιατρός και βρήκε εύκολα δουλειά, ο Βαγγέλης είναι δημοσιογράφος, απασχολούταν στο πολιτιστικό κομμάτι μιας εφημερίδας και βρέθηκε άνεργος. Ο νεκρός άντρας του γίνεται εμμονή και θέτει σκοπό της ζωής του να διελευκάνει το μυστήριο του θανάτου του. Ανακαλύπτει πως είναι Αμερικανός, ονομάζεται Ρέι Πάρκερ και μοιάζει η έρευνα για τους λόγους που οδήγησαν στο θάνατό του να είναι για το Βαγγέλη η κινητήριος δύναμη που θα θέσει ξανά σε κίνηση την αδρανοποιημένη και ματαιωμένη του ζωή.

Ο Βαγγέλης είναι ένας άνθρωπος της γενιάς μας, μορφωμένος, γαλουχημένος με την πεποίθηση των "άπειρων δυνατών εναλλακτικών" και του οράματος μιας ζωής γεμάτης από επιτυχίες, προσωπικές και επαγγελματικές. Βρίσκεται άνεργος εν μία νυκτί στην πιο παραγωγική του ηλικία, είναι παντρεμένος με μια γυναίκα επιτυχημένη, έχει έναν πεθερό στιβαρό οικονομικά, όχι τόσο επειδή το άξιζε, όσο επειδή του ήρθαν βολικά τα πράγματα την εποχή των παχιών αγελάδων, και εκείνος πνίγεται σ όλο αυτό το πλαίσιο από έναν ασίγαστο θυμό. Η ανεργία τον διαλύει, η αυτοεκτίμησή του καταρρέει, η αίσθηση ότι δεν είναι αυτοδύναμος τον βυθίζει όλο και περισσότερο σε μια απύθμενη τρύπα, "μια τρύπα που δεν πιστεύεις ποτέ ότι μπορεί να είναι τόσο βαθιά κι όμως εσύ πέφτεις όλο και περισσότερο, πότε με τα πόδια, πότε με το κεφάλι, αδυνατώντας να πιστέψεις πόσο διαρκεί κάθε στιγμή". Ο Ρέι Πάρκερ καθώς και η όμορφη Πολωνή, που πάνε μαζί για τρέξιμο, μοιάζουν να είναι για εκείνον σαν διαφυγές, ένας τρόπος να απασχολεί το μυαλό του για να μην παρακολουθεί το γάμο του που διαλύεται και τον ψυχισμό του που κλονίζεται.

Είναι ένα μυθιστόρημα για την κρίση, για τον τρόπο που μεγαλώσαμε, για τα όνειρα που είχαμε - δικά μας ή φορεμένα- ότι θα αποκτήσουμε εύκολα και απλά μια ευτυχισμένη ζωή με υλική ευμάρεια, σταθερότητα, όλα πλουσιοπάροχα στα χέρια μας, έναν ιδανικό κι ευτυχισμένο γάμο, κι όλα αυτά με τη βασική προσπάθεια. Και πως ο άνθρωπος ματαιώνεται όταν συγκρούεται με την κρίση, όταν μένει άνεργος, όταν ένας άντρας δεν μπορεί να στηρίξει οικονομικά το σπίτι του και πως αυτό μπορεί να κλονίσει ακόμα και το πιο αγαπημένο ζευγάρι. Οι περιγραφές του όταν του τελειώνουν τα λεφτά μετά από 14 μήνες και αναγκάζεται να "σκοτώσει" το αμάξι του ή το πως προσπαθεί να καταστρώσει τη μέρα του χωρίς να χρειαστεί να χαλάσει ένα ευρώ γιατι δεν το διαθέτει, είναι το πιο δυνατό κατά τη γνώμη μου κομμάτι στο βιβλίο.

Βρήκα λίγο αμήχανο και αδύναμο το πρώτο μισό του βιβλίου που επικεντρώνεται στην έρευνα για τη ζωή του Ρέι Πάρκερ. Μοιάζει να φλερτάρει με το αστυνομικό είδος- αλλά στερείται ρυθμού. Με κέρδισε μετά το πρώτο μισό, που επικεντρώνεται στον ήρωα και στη βαθιά υπαρξιακή του αγωνία.  

Η έρημος των Ταρτάρων- Ντίνο Μπουτζάτι

Είναι κάποια βιβλία που τα κλείνεις, παίρνεις μια βαθειά ανάσα και χαίρεσαι που συναντηθήκατε, που  ξέρεις πως θα τα θυμάσαι για πάντα, που σε έκαναν να σκεφτείς, που θαύμασες τη σκέψη του συγγραφέα και που τα κατατάσσεις στην κατηγορία των αναγνωσμάτων που ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει απολαύσει. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και η έρημος των Ταρτάρων.

Ο υπολοχαγός Τζοβάνι Ντρόγκο έχει πάρει την πρώτη του μετάθεση και εγκαθίσταται στο Οχυρό, ένα κάστρο στα βόρεια σύνορα, απροσπέλαστο από τους περισσότερους. Ο Ντρόγκο έχει όνειρα, φιλοδοξίες, οραματίζεται μια ηρωική καριέρα, έχει όλη τη ζωή μπροστά του να τη ζήσει ευτυχισμένος. Φτάνοντας στο οχυρό, ανακαλύπτει ότι είναι ένα μέρος ξεχασμένο από το Θεό και η πρώτη του αίσθηση είναι η ανάγκη να φύγει όσο γίνεται γρηγορότερα. Του ζητάνε να κάνει υπομονή λίγους μήνες και ο λοχαγός του εγγυάται ότι θα ανταμοιφθεί η υπομονή του καθώς το οχυρό θα δεχτεί επίθεση από τους Ταρτάρους, οπότε και θα δοξαστεί το όνομά του στους αιώνες των αιώνων. Περνάνε λοιπόν οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια, οι Τάρταροι δεν έχουνε φανεί και ο Ντρόγκο παραμένει εκεί, ξεχνάει την κοπέλα που είχε ερωτευτεί, μοιάζει να ξεχνάει και τους γονείς και το πατρικό του σπίτι στην πόλη, τους φίλους του αλλά και τις φιλοδοξίες του που μοιάζει όλο και πιο απίθανο να επιτευχθούν. 

Οι Τάρταροι δεν εμφανίζονται ποτέ. Το ζήτημα όμως δεν ήταν εκείνοι. Το  θέμα είναι η ζωή, η ματαιότητά της, η μοναξιά που μοιάζει να είναι η μόνη αλήθεια της ύπαρξης, η καθημερινότητα που σε κρατάει αδρανή, αιχμάλωτο, που όλο λες ότι θα κάνεις πράγματα, θα προχωρήσεις γιατί έχεις χρόνο, έχεις μια  ολόκληρη ζωή, αλλά τελικά στα ίδια καταλήγεις. Και τα χρόνια περνάνε, οι δυνάμεις λιγοστεύουν, η νεότητα σου φεύγει και το μόνο καταφύγιο είναι η παραμονή στην ανία, στο γνώριμο, σ αυτό που ξέρεις και δεν το αλλάζεις και σε μια κρυφή ελπίδα μέσα σου πως οι Τάρταροι θα έρθουν και το σκηνικό θα μεταμορφωθεί. Είναι ένα βιβλίο που μιλάει με λόγια απλά, χωρίς φιοριτούρες και μεγαλοστομίες για αυτό που συμβαίνει στην άνθρωπο μέσα. Λίγο πολύ στον καθένα μας. Για τη ζωή που κυλάει μέσα μας και που πάντα ελλοχεύει μια υποψία μεγαλείου, ένα όνειρο, μια άπιαστη ευτυχία που καίει τα σωθικά μας, αλλά στην πορεία ξεχνάμε. Και για την αγάπη και τη συντροφικότητα που μοιάζει να είναι μια στιγμιαία ψευδαίσθηση για να κρατηθούμε ζωντανοί και να ξεφύγουμε από την ασύλληπτη μοναξιά μας.

"Δεν ήταν λοιπόν ο στρατιώτης που σιγοτραγουδούσε, όχι ένας άντρας ευαίσθητος στο κρύο, στις τιμωρίες και στον έρωτα, αλλά το εχθρικό βουνό. Τι θλιβερό λάθος, σκέφτηκε ο Ντρόγκο, ίσως όλα είναι έτσι, πιστεύουμε ότι γύρω μας υπάρχουν πλάσματα ίδια μ εμάς κι αντιθέτως δεν υπάρχει παρά πάγος, πέτρες που μιλάνε μια ξένη γλώσσα, ετοιμαζόμαστε να χαιρετήσουμε τον φίλο, αλλά το χέρι ξαναπέφτει νωθρό, το χαμόγελο σβήνει γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε εντελώς μόνοι".

Μια αριστουργηματική αλληγορία του Μπουτζάτι με έντονα  καφκικά στοιχεία. Είναι ευκολοδιάβαστο, φιλοσοφημένο και εθιστικό. Ίδια κεντρική ιδέα με το "Περιμένοντας τον Γκοντό" του Μπέκετ και θυμίζει το "Περιμένοντας τους Βαρβάρους" του Καβάφη.

Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον- Elizabeth Strout

Mια ιστορία για την αγάπη και τις ατέλειές της, το τραύμα,  τη σχέση μάνας- κόρης είναι "Το όνομά μου είναι Λούσυ Μπάρτον", της Elizabeth Strout. 

Η ιστορία διαδραματίζεται τη δεκαετία του '80 στο θάλαμο ενός νοσοκομείου, όπου η αφηγήτρια της ιστορίας νοσηλεύεται για εννέα εβδομάδες, κατόπιν μιας εγχείρισης σκωληκοειδίτιδας και έναν πυρετό αγνώστου αιτιολογίας, που κατατρώει και εξαντλεί τον οργανισμό της. Της λείπουν οι κόρες της, ο σύζυγός της μάλλον όχι πολύ και για 5 μέρες την επισκέπτεται η μαμά της, την οποία έχει να συναντήσει αρκετά χρόνια.

Εκεί μέσα η Λούσυ αναμετράται με τις σκόρπιες αναμνήσεις της, ότι έχει να θυμάται από μια ζωή που ξεκίνησε μέσα σε ακραία φτώχεια, με έναν πατέρα που φαίνεται να την έχει πληγώσει και μάλλον ανίκανο να φροντίσει τα παιδιά του και συνεχίστηκε με σπουδές και την ίδια να ξεφεύγει από το πατρικό της, να γίνεται συγγραφέας, να παντρεύεται και να αποκτά δυο κόρες..Σε όλη αυτή τη διαδρομή παρακολουθούμε στιγμιότυπα από τη ζωή της, όπως τα συγκράτησε η μνήμη της, ατελή και μισοτελειωμένα. 

Μέσα από τους διαλόγους με τη μητέρα της, αναδεικνύεται πόσο βαθιά η συγγραφέας γνωρίζει την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Οι δυο γυναίκες συνομιλούν, προσέχοντας κάθε λέξη, κάθε παύση, μην τυχόν και θίξουν θέματα που ενδεχομένως πονέσουν ή ανασύρουν από το παρελθόν άχαρα και καταχωνιασμένα περιστατικά. Ακόμα και τις στιγμές που ξεφεύγουν και κινδυνεύουν να δημιουργηθεί ένταση μεταξύ τους, βρίσκουν τον τρόπο να το παρακάμψουν και να επιστρέψουν σε συζητήσεις περί ανέμων και υδάτων. Η αγάπη δεν εξομολογείται, η μάνα δεν μπορεί να της πει σ αγαπώ, παρά μόνο τη στιγμή που έχει κλειστά τα μάτια της. Τα ανείπωτα λόγια είναι πολλά και είναι εκεί, τα νιώθεις, τα διαβάζεις στις σιωπές τους, δονούν την ατμόσφαιρα. Ότι δε λέγεται, το συμπληρώνει ο αναγνώστης, μετέχει στη δράση.

Η Λούσυ είναι μια τραυματισμένη ύπαρξη, αλλά συμφιλιωμένη με αυτό, βαθιά μοναχική που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της, που παλεύει να μάθει την αγάπη, την οποία δεν μπορεί να εκφράσει λεκτικά, που μιλάει μέσα από τις ιστορίες της- τη μοναδική ιστορία που κάθε άνθρωπος έχει να αφηγηθεί, παραλλαγμένη με διάφορους τρόπους, ανάλογα το συνομιλητή και τον συνταξιδιώτη στη ζωή. 

Το μυθιστόρημα της Strout είναι βαθιά ευαίσθητο, τρυφερό, πανέξυπνο και ανθρώπινο. Είναι καταπληκτικό γιατί μέσα σε λίγες σελίδες στήνει έναν ολόκληρο κόσμο, στον οποίο τα συναισθήματα κλιμακώνονται, και οι σχέσεις χαρτογραφούνται ρεαλιστικά με όλο το μυστήριο και τις δυσκολίες που τις περιβάλλουν. Η Λούσυ κατάφερε να μάθει να αγαπάει και να συγχωρεί. Πίστεψε ότι δεν μπορούσε. Η Λούσυ είμαι εγώ, είσαι εσύ, είναι ο καθένας μας που κάνει έναν απολογισμό ζωής και αναπολεί τη διαδρομή του.

Βαθμολογώντας τα βιβλία που διάβασα το 2019

Η χρονιά μου σε βιβλία με τις βαθμολογίες τους:

Celeste Ng "Μικρές φωτιές παντού" 7,5/10

Έλενα Φεράντε "Η ιστορία της χαμένης κόρης" 7/10

Julian Barnes "Ο παπαγάλος του Φλωμπέρ" 4/10

Jaume Cabre "Confiteor" 10/10

Εrnest Hemingway "Ο γέρος και η θάλασσα" 8/10

Κώστας Κατσουλάρης "Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά" 7,5/10

Έλενα Φεράντε "Μέρες εγκατάλειψης" 5/10

Κώστας Ακριβός "Γάλα Μαγνησίας" 10/10

Εrnesto Sabato " Το τούνελ" 7,5/10

Γιάννης Μακριδάκης "Η δεξιά τσέπη του ράσου" 7/10

Paul Auster "Το βιβλίο των ψευδαισθήσεων" 8/10

Αlexandro Palomas "Ένας γιος" 9/10

Paul Auster "Η τριλογία της Νέας Υόρκης" 6/10

Gail Honeyman "Η Έλινορ Όλιφαντ είναι απολύτως καλά" 6,5/10

Ιωάννα Καρυστιάνη "Χίλιες Ανάσες" 8/10

Ζοζέ Σαραμάγκου "Περί τυφλότητος" 6,5/10

Brit Benett "Οι μητέρες" 7/10

Ρέιμοντ Κάρβερ "Ελέφαντας" 7/10

Javier Marias "Καρδιά τόσο άσπρη" 9/10

Αlessandro Barrico "Μίστερ Γκουίν" 7,5/10

Erich Kästner "Στο χείλος της αβύσσου" 7/10

Χρήστος Αστερίου "Η θεραπεία των αναμνήσεων" 7,5/10

Italo Svevo "Η συνείδηση του Ζήνωνα" 6,5/10

Αλέξης Σταμάτης "Ζωή" 6,5/10

Javier Marias "Αύριο στη μάχη να με σκεφτείς" 10/10

Νίκος Δαβέττας "Η εβραία νύφη" 6,5/10

Παυλίνα Μάρβιν "Ιστορίες απ όλον τον κόσμο μου" 7/10

Άκης Παπαντώνης "Καρυότυπος" 9/10

Χανς Φαλαντα "Ο πότης" 9/10
Άκης Παπαντώνης "Ρηχό νερό, σκιές" 7,5/10

Ελένη Πριοβόλου "Στη ζωή νωρίς νυχτώνει" 7,5/10

Άντον Τσέχωφ "Διηγήματα και νουβέλες" 7,5/10

Σώτη Τριανταφύλλου "Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης" 8/10

Τζούλιαν Μπαρνς "Ο αχός της εποχής" 6/10

Σώτη Τριανταφύλλου "Μηχανικοί καταρράκτες" 8,5/10

Μahi Binebine "Τα αστέρια του Σίτυ Μουμέιν" 10/10

Μίλαν Κούντερα "Η άγνοια" 7,5/10

Σώτη Τριανταφύλλου "Για την αγάπη της γεωμετρίας" 9/10

Γιάννης Μακριδάκης "Ανάμισης ντενεκές" 7,5/10

Αlice Miller "Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας" 7/10

Hans Fallada "Μόνος στο Βερολίνο" 10/10

Sebastian Barry "Μέρες δίχως τέλος" 7,5/10
K.Π Καβάφης "Ποιήματα εν όλω" 10/10

Scott Peck "Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος" 7/10

Jane Harper "H ξηρασία" 7/10

Santiago Gamboa "Νυχτερινές ικεσίες" 10/10

Ισμήνη Καπάνταη "Με θέα τη ζωή" 6,5/10

Jonathan Coe "Τι ωραίο πλιάτσικο" 8/10

Colm Toibin "Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό" 8/10

Βασίλης Παπαθεοδώρου "Τη νύχτα που έσβησαν τ αστέρια" 8/10

Χρίστος Κυθρεώτης "Εκεί που ζούμε" 10/10

Herve le Tellier "Αρκετά μιλήσαμε για αγάπη" 7/10

 Květa Legátová "Έρωτας στα δάση της Μοραβίας" 8/10

Γιώργος Μητάς "Ιστορίες του Χαλ" 8/10

Juan Marse "Σεργιάνι στο Γκιναρντό" 8,5/10

Edouard Louis "Nα τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ" 6,5/10

Pascal Bruckner "Tα μαύρα φεγγάρια του έρωτα" 7/10

Julian Barnes "Η μοναδική ιστορία" 10/10
M. Kαραγάτσης "Συνταγματάρχης Λιάπκιν" 8/10

Ευγενία Φακίνου "Έρως θέρος πόλεμος" 6/10

Andrew Sean Greer "Πλην" 7/10

Isable Allende "Του έρωτα και της σκιάς" 10/10

Σώτη Τριανταφύλλου "Το εργοστάσιο των μολυβιών" 7/10

Stefan Zweig "Ταξίδι στο παρελθόν" 10/10

Luca Ricci "Το φθινόπωρο" 7/10

Silvina Ocampo "Όποιος αγαπά μισεί" 7/10

Jeanette Winterson "Το πάθος" 7,5/10

Javier Marias "Ερωτοτροπίες" 8/10

Delia Owens "Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες" 10/10

Andre Aciman "Να με φωνάζεις με τ' όνομά σου" 7,5/10

Ηλίας Μαγκλίνης "Είμαι όσα έχω ξεχάσει" 7/10

Ήταν μια πλούσια αναγνωστική χρονιά. Τα περισσότερα βιβλία διαβάστηκαν σε ηλεκτρικό και μετρό και τα "δεκάρια" μεταξύ 4 και 6 το ξημέρωμα που ξυπνούσα γιατί δεν μπορούσα να κρατηθώ μακριά τους!
Η λίστα με τα "want to read" παραμένει ατελείωτη. 

Καλές αναγνώσεις για το 2020!

Andre Akiman- Να με φωνάζεις με τ όνομά σου

"Περίμενα και περίμενα στο δωμάτιό μου, καρφωμένος στο κρεβάτι μου, σε μια εκστατική κατάσταση τρόμου και προσμονής. Όχι μια φωτιά πάθους, όχι μια άγρια φωτιά, αλλά κάτι που με παρέλυε, σαν τη φωτιά από βόμβα διασποράς που ρουφά το γύρω οξυγόνο και σε αφήνει ξέπνοο γιατί έχεις φάει κλωτσιά στην κοιλιά και το κενό που ακολουθεί ξεσκίζει κάθε ζωντανό ιστό των πνευμόνων σου κάνοντας το στόμα σου να στεγνώνει, και τώρα ελπίζεις να μη σου μιλήσει κανένας, αφού ούτε εσύ μπορείς να μιλήσεις, και προσεύχεσαι κανείς να μην σου ζητήσει να κουνηθείς, γιατί η καρδιά σου έχει φράξει και χτυπάει τόσο δυνατά που είναι πιθανότερο να αρχίσει να φτύνει κομματάκια γυαλιού παρά να αφήσει να κυλήσει οτιδήποτε μέσα από τις μπουκωμένες της κοιλίες. Φωτιά σαν φόβος, σαν πανικός, σαν ένα λεπτό ακόμα έτσι, και θα πεθάνω αν δε χτυπήσει την πόρτα μου, αλλά καλύτερα να μη χτυπήσει ποτέ αν είναι να χτυπήσει τώρα. Είχα μάθει να αφήνω μισάνοιχτα τα παντζούρια μου, και ξάπλωνα στο κρεβάτι φορώντας μονάχα το μαγιό μου, με όλο μου το κορμί φλογισμένο. Φωτιά σαν ικεσία, που λέει σε παρακαλώ, σε παρακαλώ, πες μου ότι κάνω λάθος, πες μου ότι τα φαντάστηκα όλα, γιατί δεν μπορεί να είναι και η δική σου αλήθεια. Κι από όλα αυτά, εκείνο το απόγευμα που μπήκε τελικά στο δωμάτιό μου χωρίς να χτυπήσει λες και τον είχαν καλέσει όλες μου οι προσευχές και με ρώτησε πως και δεν ήμουν με τους άλλους στην παραλία, το μόνο που σκέφτηκα να του πω, παρόλο που δεν κατάφερα να το ξεστομίσω, ήταν, για να είμαι μαζί σου. Για να είμαι μαζί σου, Όλιβερ. Με ή χωρίς μαγιό. Να είμαι μαζί σου στο κρεβάτι μου. Στο κρεβάτι σου. Κάνε με ότι θέλεις. Πάρε με. Ρώτα με απλά αν θέλω, και δες τι απάντηση θα πάρεις, μονάχα μη μ αφήσεις να πω όχι."

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από τα αγαπημένα μου στο βιβλίο και ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά του, κατά τη γνώμη μου. Για έρωτα μιλάει το βιβλίο. Για έναν έρωτα δυνατό, φλογισμένο, πηγαίο, αληθινό, που ξεκινάει από το σώμα και κατακλύζει όλο το είναι, για έναν έρωτα που νιώθεις κι εσύ ως αναγνώστης, και είτε ταυτίζεσαι - αν είσαι ερωτευμένος- και ρουφάς την κάθε του λέξη και απολαμβάνεις το πόσο εύστοχα, βαθιά, αληθινά ο συγγραφέας αποτυπώνει κάθε μα κάθε σκέψη- συναίσθημα- εναλλαγή που σου συμβαίνει, είτε θυμάσαι πως ένιωθες όταν ήσουν ερωτευμένος και νοσταλγείς, είτε ζηλεύεις αν δεν έχεις ερωτευτεί ποτέ. Το σίγουρο είναι ότι σε κάνει να αισθανθείς. 

Ο αφηγητής της ιστορίας, ο Έλιο, θυμάται ένα καλοκαίρι στην Ιταλική Ριβιέρα, που ερωτεύτηκε τον Όλιβερ, φιλοξενούμενο και υπότροφο του καθηγητή πατέρα του Έλιο, με σκοπό να ολοκληρώσει τη διατριβή του στον Ηράκλειτο. Ερωτεύεται και ο Όλιβερ τον Έλιο, και μοιράζονται μαζί λίγες αλλά δυνατές στιγμές, μέχρις ότου ο Όλιβερ φύγει για την Αμερική. Οι δυο άντρες θα ξανασυναντηθούν 15 χρόνια μετά και θα μιλήσουν - ή δε θα μιλήσουν- για τα χρόνια που μεσολάβησαν, για την τροπή που πήραν οι ζωές τους.

Το βιβλίο πραγματεύεται την ερωτική ενηλικίωση του αφηγητή, τη συνειδητοποίηση της φύσης του, τη μνήμη, την απώλεια, τον πόνο της απώλειας, τη ματαίωση, το όνειρο, το πνίξιμο των συναισθημάτων και τη σύνδεση. Τη μοναδική σύνδεση μεταξύ δυο ανθρώπων, που φτάνουν να αποκαλούν ο ένας τον άλλο με το όνομά του, μιας και ο ένας χάνεται στον άλλο, γίνεται ο άλλος, είναι ένα. Τον έρωτα που είναι ένα καθολικό συναίσθημα, που αμφιβάλλεις αν αισθάνεσαι ή δεν αισθάνεσαι, που αγωνιάς για την αμοιβαιότητα αλλά και όταν επιβεβαιώνεται τα χάνεις, που ο άλλος φτάνει να σου γίνει εμμονή, που έχεις διαρκώς εναλλαγές και περνάς από τη χαρά στη συντριβή, από τον πόθο στο φόβο, από την αισιοδοξία στην αμηχανία και από το θάρρος να ανοιχτείς και να το ζήσεις στο "μάζεμα" πίσω στον εαυτό σου και στην περισυλλογή. Και φυσικά τη ζήλεια, την κτητικότητα, τη φλόγα στο κορμί σου, την αφύπνιση, την έκρηξη που συμβαίνει στο σώμα σου, τους τόνους ενέργειας που εκλύονται από τα σωθικά σου και δε σε αφήνουν να ησυχάσεις, γίνεται ολόκληρος μια φλόγα, μια αγκαλιά, μια ανάσα και δίνεσαι, αφήνεσαι, ζεις. Κι επειδή ζεις πιο έντονα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στη ζωή σου, δεν το ξεχνάς ποτέ. Η σχέση πατέρα- γιου αποτυπώνεται εξαιρετικά και τα λόγια του πατέρα στον έφηβο γιο του μένουν χαραγμένα και εύχεσαι να τα πεις κι εσύ στο παιδί σου όταν ερωτευτεί.

"Αν υπάρχει πόνος φύλαξέ τον, αν υπάρχει φλόγα μην την πνίξεις, μην είσαι βάναυσος μαζί της. Ξεριζώνουμε τόσα πολλά από τους εαυτούς μας για να γιατρευτούμε γρηγορότερα απ όσο πρέπει, που μέχρι τα τριάντα έχουμε ξοφλήσει και έχουμε να δώσουμε όλο και λιγότερα σε κάθε νέα σχέση. Η απόσυρση είναι φριχτό πράγμα όταν σε κρατά ξάγρυπνο τη νύχτα και το να μας ξεχνάνε πιο σύντομα απ ότι θα θέλαμε είναι εξίσου σκληρό. Αλλά πόσο κρίμα να μην αφήνεσαι να νιώσεις, μόνο και μόνο για να μη νιώσεις τίποτα!"

YΓ1: Η ταινία μου άρεσε περισσότερο.

ΥΓ2: Τα τελευταία χρόνια τα "σνόμπαρα" τα love stories. Η ταινία με έκανε να τα αναζητήσω ξανά!

Ντέλια Όουενς - Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες

Το "Eκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες" κονταροχτυπιέται μέσα μου με το "Eκεί που ζούμε" για το ποιο θα είναι το αγαπημένο μου μυθιστόρημα που διάβασα τη φετινή χρονιά.

Το μυθιστόρημα της Ντέλια Όουενς είναι η ιστορία ενηλικίωσης της Κάια Κλαρκ, ενός κοριτσιού που μεγαλώνει ολομόναχο στο βαλτότοπο της Βόρειας Καρολίνας, αφού έχει εγκαταλειφθεί από τη νευρικά κλονισμένη μητέρα της, τον μέθυσο πατέρα της και τα αδέρφια της που αναζήτησαν μια καλύτερη τύχη. Οι κοινωνικές δομές είναι ανύπαρκτες, πρόνοια για τα εγκαταλελειμμένα παιδιά δεν υπάρχει σε μια Αμερική που μισεί το διαφορετικό και που η Κάια ανήκει στους πολίτες δεύτερης κατηγορίας, οι άνθρωποι την αποστρέφονται και τη λοιδορούν. Κι έτσι εκείνη μεγαλώνει δίπλα στη φύση, γίνεται ένα με τη μητέρα Γη, που τη θρέφει, τη διδάσκει, την παρηγορεί και της φανερώνει τα μυστικά της. Η Κάια θα μάθει τους ήχους των ζώων, τις συμπεριφορές και τα ένστικτά τους, θα παρατηρήσει τα φυτά, τα χορτάρια, θα συνδεθεί με το χώμα κι έτσι η αβάσταχτη μοναξιά της μετουσιώνεται σε μια ευκαιρία για πραγματική επαφή με το φυσικό κόσμο και θα είναι το όπλο της για να επιβιώσει και για να ερμηνεύσει ανθρώπινες συμπεριφορές.

Μέσα στη μοναξιά της, θα προσπαθήσει να σπάσει τον ασφυκτικό κλοιό και να συνδεθεί με ανθρώπους, θα ερωτευτεί, θα προδοθεί, θα πονέσει, θα απελπιστεί. Στην πορεία του βιβλίου θα κατηγορηθεί και για το φόνο του αγαπημένου της που την πρόδωσε- τα κεφάλαια με την περιγραφή της δίκης αυξάνουν την ένταση και απογειώνουν το ενδιαφέρον. 

Είναι ένα κορίτσι ολομόναχο που νιώθει ότι δεν το αγαπάει κανείς. Που έχει μάθει να θρυμματίζει τα συναισθήματά της για να αυτοπροστατεύεται και να επιβιώνει. Ερωτεύεται δίνοντας κάθε φορά ένα κομμάτι της που νιώθει ότι δεν παίρνει πίσω ποτέ κι αυτό την ταράζει. Την αγαπάς πολύ ως αναγνώστης. Θες να την κρατήσεις στην αγκαλιά σου, να της ψιθυρίσεις πως θα μείνει κοντά της και δε θα φύγεις, να την χαιδέψεις, να γνωρίσεις τον κόσμο της, να της ζητήσεις να σου μάθει τα μυστικά του βάλτου. Η γραφή της Όουενς είναι τόσο τρυφερή, που χωρίς να γίνεται μελοδραματική, σου σπάει την καρδιά και σε κάνει να σκεφτείς πως είναι να γεννιέται κανείς και να μεγαλώνει σ έναν εχθρικό κόσμο και πως διαμορφώνεται η ψυχοσύνθεση και η κοινωνική του συμπεριφορά. Η μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου είναι άψογη και οι ποιητικές αναφορές που παρεμβάλλονται μέσα στο βιβλίο προσθέτουν στην αλληγορική και παραμυθένια ατμόσφαιρα του βιβλίου. 

- Διαβάζεις Κάια. Από δω και πέρα, πάντα θα μπορείς να διαβάζεις.

- Δεν είναι μόνο αυτό. Η φωνή της ήταν σχεδόν ψιθυριστή. Δεν το  ξερα πως οι λέξεις μπορούν να χωράνε τόσο πράμα. Δεν το χα φανταστεί πως τα λόγια μπορούν να είναι έτσι γεμάτα.

Ο Τέιτ χαμογέλασε. 

- Πολύ ωραία φράση. Αλλά δεν χωράνε οι λέξεις τόσα πολλά.